Gemeenten gebruiken AI steeds vaker, maar verantwoord beheer is niet meer met alleen Excel te regelen. Nieuwe wetgeving, strengere eisen en de groeiende complexiteit van AI vragen om gespecialiseerde oplossingen. Ontdek waarom en hoe gemeenten hun governance moeten professionaliseren.
Waarom is dit relevant voor gemeenten?
Gemeenten digitaliseren hun dienstverlening in rap tempo. AI maakt het mogelijk om slimmer te plannen, beter te sturen op beleid en sneller in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen. Maar met deze kansen komen strengere eisen op het gebied van ethiek, transparantie en verantwoording. Sinds de AI Act (2024) en aangescherpte privacyregels (AVG) volstaat het niet meer om AI-systemen te beheren in losse Excel-sheets. Goed AI-beheer is nu een strategische én wettelijke vereiste.
Wat houdt AI-governance in?
AI-governance betekent dat alle processen rond het ontwikkelen, inzetten en beheren van AI-systemen transparant, verantwoord en veilig verlopen. Het gaat om het actief monitoren van risico’s, borgen van privacy, vastleggen van beslissingen en kunnen aantonen dat systemen voldoen aan wetgeving en interne standaarden. Dit vraagt om dynamische rapportages, real-time datatoegang, uitgebreide audit-trails en het snel kunnen reageren op wijzigingen of incidenten.
Wat zijn de beperkingen van Excel?
- Geen real-time data-integratie: gegevens raken snel verouderd.
- Beperkte audit-trails: lastig om te zien wie wat heeft aangepast.
- Moeilijke samenwerking: meerdere gebruikers kunnen niet gelijktijdig werken in één bestand.
- Onvoldoende beveiliging: gevoelige data kan makkelijk lekken of verloren gaan.
- Niet schaalbaar: bij groei van AI-toepassingen wordt Excel onoverzichtelijk en foutgevoelig.
- Mist koppelingen met andere systemen (zoals algoritmeregisters, DPIA-tools, monitoringdashboards).
- Evalueer huidige tools: kunnen ze meegroeien met beleid, eisen en aantal AI-projecten?
- Implementeer een gecentraliseerd, veilig platform voor AI-registratie en monitoring
- Voer periodiek DPIA’s en compliance-checks uit
- Registreer en documenteer alle AI-systemen en algoritmen openbaar
- Bied medewerkers training over privacy, ethiek en nieuwe AI-wetgeving
- Koppel AI-governance aan bestaande IT-, data- en privacyprocessen
- Stel duidelijke verantwoordings- en rapportageprocedures in
Afsluiting
Excel is en blijft waardevol voor eenvoudige taken, maar AI-governance vraagt anno 2025 om moderne, veilige en schaalbare oplossingen. Gemeenten die investeren in professionele platforms zijn beter voorbereid op strengere regelgeving, reputatierisico’s en snelle technologische ontwikkelingen. Meer weten? Download onze whitepaper of vraag een intakegesprek aan via VerantwoordAI en ontdek hoe uw gemeente de stap kan maken naar toekomstbestendige AI-governance.
Bronnen & verdieping
- Europese AI Act
- AVG – Autoriteit Persoonsgegevens
- DPIA – Autoriteit Persoonsgegevens
- Algoritmeregister – VNG Realisatie
- EU AI Act Governance Guidelines
- Datagovernance Platform Nederland
- Excel voldoet niet meer aan de eisen van moderne AI-governance in gemeenten.
- Specialistische platforms bieden betere beveiliging, samenwerking en transparantie.
- Goede governance voorkomt juridische en maatschappelijke risico’s én vergroot het vertrouwen van burgers.
- Regelmatige audits, training en compliance-checks zijn noodzakelijk voor verantwoord AI-beleid.