Inleiding – waarom dit relevant is voor gemeenten
Kunstmatige intelligentie (AI) is niet meer weg te denken binnen de publieke sector. Overheidsinstellingen, en in het bijzonder gemeenten, maken steeds vaker gebruik van AI om processen te optimaliseren en de dienstverlening aan inwoners te verbeteren. Denk aan toepassingen in stedelijke planning, verkeer, zorg of dienstverlening. Met de voordelen komen echter ook nieuwe risico’s kijken, zoals die op het gebied van privacy, veiligheid en ethiek. Zeker nu de Europese AI Act vanaf 2024 van kracht is en toezicht en regelgeving rond AI in 2025 nog verder zijn aangescherpt, is het voor gemeenten essentieel om deze risico’s goed in beeld te hebben. Een gratis AI-risicoscan kan hierbij helpen.
Wat houdt een AI-risicoscan in?
Een AI-risicoscan is een gestructureerde beoordeling van de risico’s die gepaard gaan met het gebruik van AI binnen een overheidsorganisatie. Deze scan brengt in kaart waar AI wordt ingezet, welke gegevens worden gebruikt, hoe transparant en uitlegbaar de systemen zijn, en waar mogelijke zwakke plekken zitten op het gebied van privacy, ethiek en juridische naleving. De scan helpt organisaties te voldoen aan bestaande regelgeving, zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), maar ook aan de strengere eisen van de AI Act.
Met een AI-risicoscan worden niet alleen technische, maar juist ook organisatorische en ethische risico’s meegenomen. Zo weet de gemeente precies waar kansen liggen en waar bijgestuurd moet worden om compliant te zijn én het vertrouwen van burgers te behouden.
Praktijkvoorbeeld
Wat moeten gemeenten hiermee doen?
- Beoordeel de noodzaak van een AI-risicoscan: Niet iedere AI-toepassing vraagt om een uitgebreide scan, maar waar data van burgers wordt gebruikt, is het noodzakelijk.
- Integreer de scan in het AI-projectmanagement: Maak de risicoscan tot een vast onderdeel van elk AI-project, zowel bij de start als bij grote updates.
- Train medewerkers: Zorg dat medewerkers weten waar ze op moeten letten bij het signaleren en rapporteren van AI-risico’s.
- Gebruik de resultaten voor beleid: Laat de inzichten uit de scan direct leiden tot verbeteringen in beleid en uitvoering rond AI en dataprivacy.
- Publiceer de uitkomsten: Verhoog transparantie door resultaten te delen via bijvoorbeeld het algoritmeregister, zodat burgers weten waar zij aan toe zijn.
- Werk samen met partners: Betrek ook externe experts, andere gemeenten en platforms zoals Common Ground bij het beoordelen en delen van risico’s en best practices.
Waarom is dit in 2025 extra belangrijk?
In 2025 is de AI Act officieel van kracht en controleren zowel de Autoriteit Persoonsgegevens als Europese toezichthouders actief op naleving. Gemeenten die AI gebruiken, moeten kunnen aantonen dat zij risico’s systematisch in kaart brengen en beheren. Het niet uitvoeren van een risicoscan kan leiden tot sancties, reputatieschade en verlies van vertrouwen bij burgers. Bovendien helpt een AI-risicoscan bij het vroegtijdig signaleren van nieuwe dreigingen, zoals discriminatie, datalekken of onbedoelde gevolgen van algoritmes.
Afsluiting
AI biedt grote kansen voor innovatie in de publieke sector, maar brengt nieuwe verplichtingen met zich mee. Door gratis gebruik te maken van een AI-risicoscan kunnen gemeenten risico’s beheersen, compliance aantonen en het vertrouwen van burgers vergroten. Wilt u meer weten over de mogelijkheden of direct een intake plannen? Download onze whitepaper of neem contact op voor een vrijblijvend gesprek.